De psoas is een diepliggende spier die loopt van de onderste borstwervels (T12) en lendenwervels (L1-L5) naar het dijbeen. Samen met de iliacus vormt hij de iliopsoas. Deze spiergroep is essentieel voor het buigen van de heup, stabilisatie van de romp, en beïnvloedt zelfs de stand van het bekken en de onderrug. Omdat de psoas zo diep ligt, beïnvloedt hij ook interne organen en de ademhaling via zijn connectie met het diafragma.
Verbinding tussen psoas, ademhaling en houding
De psoas ligt in directe verbinding met het diafragma via fascia, het bindweefselnetwerk dat het hele lichaam doorkruist. Spanning in de psoas kan daardoor ademhaling beïnvloeden, en omgekeerd. Bovendien is een verkorte of verkrampte psoas zichtbaar in de lichaamshouding: het bekken kantelt, de onderrug holt, en de buik komt onder druk te staan.
De psoas en emoties: wat zegt de wetenschap?
De rol van de psoas in stress en overlevingsreacties
De psoas wordt geactiveerd bij dreiging of stress. Bij een vecht-, vlucht- of bevriesreactie (sympathische activatie) spant de psoas zich aan. Chronische stress leidt tot langdurige spanning in deze spier, wat pijn, stijfheid en zelfs spijsverteringsproblemen kan veroorzaken. Volgens onderzoek van van der Kolk (“The Body Keeps the Score”) blijft het lichaam trauma vaak lichamelijk vasthouden, met de psoas als mogelijk opslagpunt.
Neurowetenschappelijke link met het autonome zenuwstelsel
De psoas ligt dicht bij de nervus vagus, een belangrijke zenuw binnen het parasympathische zenuwstelsel die betrokken is bij ontspanning, herstel en sociale verbondenheid. Spanning in de psoas kan dit systeem negatief beïnvloeden, wat verklaart waarom sommige mensen zich rustiger voelen nadat deze spier ontspant.
Onderzoek naar spierverkramping door chronische stress
EMG-onderzoek toont aan dat spiergroepen zoals de psoas significant actiever zijn bij mensen met chronische stress of angststoornissen. Ook studies naar de fascia (o.a. Schleip, 2012) tonen aan dat langdurige stress leidt tot verharding en verkleving van bindweefsel, wat directe invloed heeft op de psoas.
Waarom de psoas soms de “spier van de ziel” wordt genoemd
Psychosomatische theorieën over emotionele opslag
Sommige therapeuten en auteurs, zoals Liz Koch, spreken over de psoas als “de spier van de ziel”. Niet omdat de ziel er letterlijk huist, maar omdat ze merken dat diepe emoties, zoals angst, schaamte of verdriet, in deze spier kunnen worden vastgehouden en via lichaamsgerichte therapie los kunnen komen.
Hoe spanningen zich kunnen vastzetten in de psoas
Bij traumatische ervaringen schiet het lichaam in een beschermingsmodus. Als deze toestand niet goed verwerkt wordt, kan de spanning in het spierweefsel blijven hangen. De psoas speelt hierbij een sleutelrol. Dit verklaart waarom ontspanning van deze spier soms gepaard gaat met emotionele ontlading.
Wetenschappelijke verklaringen voor deze ervaringen
Hoewel het begrip “emotie opslaan in spieren” controversieel blijft, tonen neurofysiologische studies aan dat het limbisch systeem (emotiecentrum in de hersenen) invloed uitoefent op spierspanning via het autonome zenuwstelsel. Zo ontstaat een plausibele brug tussen emotie en spierspanning.
Rebalancer Mervin Verboekend zegt hierover: “De psoas kun je eigenlijk zien als een soort USB-stick waarop onverwerkte trauma’s zijn opgeslagen. Wanneer we met respect en aandacht deze spier benaderen, kan er letterlijk informatie vrijkomen die al jaren in het lichaam lag opgeslagen.”
Lichaamsgerichte therapie en ontspanning van de psoas
Welke technieken werken
Therapieën zoals Biodynamic Rebalancing, myofasciale release, ademtherapie en zachte stretching kunnen helpen om spanning in de psoas los te laten. Ook somatische oefeningen zoals TRE (Tension & Trauma Releasing Exercises) zijn effectief gebleken in het ontladen van opgeslagen spanning.
Voorbeelden uit de praktijk
Cliënten beschrijven na ontspanning van de psoas vaak gevoelens van opluchting, een diepere ademhaling, en soms zelfs onverwachte emoties die vrijkomen. De combinatie van fysieke ontspanning en emotionele verwerking maakt lichaamsgerichte therapie zo krachtig.
Wat cliënten ervaren bij ontspanning van de psoas
Naast lichamelijke verlichting (zoals minder rugpijn of verbeterde houding), melden cliënten vaak mentale rust en meer contact met hun lichaam. De psoas wordt dan niet alleen als spier, maar ook als toegangspoort tot innerlijke balans ervaren.
Samengevat: een fysieke spier met diepe impact
De psoas is een centrale spier in het menselijk lichaam die niet alleen onze houding en beweging beïnvloedt, maar ook een verrassende rol speelt in hoe we stress en emoties verwerken. Wie luistert naar signalen uit de onderbuik, rug en ademhaling, kan ontdekken dat er via deze spier toegang ontstaat tot meer ontspanning, balans en welzijn. Een integrale aanpak – fysiek én emotioneel – is daarbij essentieel.