De psoas spier is bij velen bekend als heupbuiger, maar wat minder mensen weten, is dat deze diepliggende spier ook een directe connectie heeft met ons zenuwstelsel. Deze verbinding maakt de psoas tot een centrale schakel in hoe we stress ervaren, verwerken en lichamelijk reguleren.
In dit artikel ontdek je hoe de psoas samenwerkt met je zenuwstelsel, wat er gebeurt bij langdurige spanning of trauma, en hoe je deze spier bewust kunt inzetten voor meer rust en balans.
De psoas en het autonome zenuwstelsel: hoe zijn ze verbonden?
Het autonome zenuwstelsel (AZS) regelt onbewuste processen zoals hartslag, ademhaling, spierspanning en spijsvertering. Het bestaat uit twee hoofdtakken:
-
Sympathisch zenuwstelsel – activeert het lichaam bij stress (“vecht-of-vlucht”)
-
Parasympathisch zenuwstelsel – brengt het lichaam tot rust (“rust-en-vertering”)
De psoas bevindt zich anatomisch en functioneel in het centrum van deze balans. Hij ligt dicht bij de wervelkolom, het middenrif, de vaguszenuw en belangrijke zenuwbanen van de lumbale plexus. Bij elke stressreactie – of dat nu mentaal of fysiek is – is de psoas vaak betrokken.
Wat gebeurt er met de psoas bij stress?
Bij acute of chronische stress spant de psoas reflexmatig aan om je lichaam klaar te maken voor actie. Dat was vroeger nuttig als je moest vluchten of vechten, maar vandaag blijft die spier vaak onnodig gespannen – bijvoorbeeld door prestatiedruk, emotionele spanning of langdurig zitten.
Het resultaat:
-
Constante activering van het sympathisch zenuwstelsel
-
Verminderde ademhaling (oppervlakkig, hoog in de borst)
-
Slechtere spijsvertering en slaap
-
Emotionele onrust of gevoel van “altijd aan staan”
De psoas wordt zo een fysieke drager van onopgeloste stress.
De rol van de vaguszenuw en de psoas
De vagusnervus is de belangrijkste zenuw binnen het parasympathische zenuwstelsel. Hij loopt van de hersenstam langs de borstkas naar de buik en speelt een grote rol bij rust, herstel en emotionele regulatie. Omdat de vaguszenuw en de psoas elkaar kruisen ter hoogte van het middenrif, kan een gespannen psoas de functie van de vagus indirect verstoren.
Hierdoor raakt je lichaam uit balans:
-
Je herstelt minder goed van stress
-
Je blijft hangen in een gevoel van dreiging
-
Emotionele ontlading wordt bemoeilijkt
Hoe beïnvloedt een ontspannen psoas het zenuwstelsel?
Wanneer de psoas zich ontspant, kan het zenuwstelsel weer overschakelen naar rust en herstel. Dit gebeurt o.a. via:
-
Diepere ademhaling (meer middenrifbeweging)
-
Betere circulatie in buik en bekkengebied
-
Activatie van de parasympathicus (rustsysteem)
-
Bevrijding van opgeslagen spanning uit spieren en bindweefsel
Veel mensen ervaren na ontspanning van de psoas een gevoel van innerlijke rust, ruimte en helderheid. Niet alleen fysiek, maar ook emotioneel.
Wat zegt de wetenschap?
Onderzoek naar de polyvagaaltheorie van Dr. Stephen Porges toont aan dat ons zenuwstelsel sterk beïnvloed wordt door lichaamshouding, ademhaling en veiligheidssignalen uit het lichaam. De psoas, als centrale kernspier, beïnvloedt deze signalen op meerdere niveaus.
Ook in de werken van Bessel van der Kolk (The Body Keeps the Score) en Peter Levine (Somatic Experiencing) wordt het belang benadrukt van lichaamsbewustzijn bij traumaverwerking – waarbij de psoas vaak een rol speelt in bevriezings- en vechtreacties.
Hoe help je je psoas (en je zenuwstelsel) tot rust te komen?
✔️ 1. Diepe ademhaling
Adem langzaam via de buik in en laat de uitademing langer duren dan de inademing. Dit kalmeert het AZS en ontspant indirect de psoas.
✔️ 2. Zachte bewegingen en stretches
Yin yoga, lunge-stretches of biodynamische oefeningen helpen om opgebouwde spanning los te laten.
✔️ 3. Lichaamsgerichte therapie
Therapieën zoals Biodynamic Rebalancing, craniosacrale therapie of ademwerk helpen om niet alleen de spier, maar ook het hele zenuwstelsel in balans te brengen.
✔️ 4. Bewustwording van spanning
Leer voelen wanneer je lichaam zich aanspant, en neem regelmatig micropauzes waarin je je lichaam aandacht geeft.
Samenvatting
De psoas is niet alleen een fysieke spil in je houding en beweging, maar ook een brug tussen lichaam en geest. Door zijn nauwe relatie met het zenuwstelsel speelt hij een sleutelrol in hoe we stress ervaren en loslaten. Door deze spier aandacht te geven, open je de deur naar meer rust, emotionele veerkracht en innerlijk evenwicht.
Op psoas.be vind je praktische oefeningen, verdieping en therapieën die je kunnen helpen je psoas én zenuwstelsel weer in harmonie te brengen.