De iliopsoas is een van de meest invloedrijke spiergroepen in je lichaam – en toch kennen maar weinig mensen hem. Deze diepliggende spiergroep is cruciaal voor houding, beweging en balans, maar speelt ook een verrassende rol bij stress, ademhaling en zelfs emotionele spanningen.
De iliopsoas bestaat uit twee spieren: de psoas major en de iliacus. Samen vormen ze de brug tussen je bovenlichaam en je benen. Als je loopt, zit, opstaat of buigt, is deze spiergroep aan het werk. Maar wanneer hij gespannen, verkort of uit balans is, kan dat een breed scala aan klachten veroorzaken – van rugpijn tot angstgevoelens.
Anatomie: psoas major + iliacus = iliopsoas
De psoas major ontspringt in de lendenwervels (L1-L5) en loopt via de bekkenrand naar de binnenzijde van het bovenbeen. De iliacus begint aan de binnenzijde van het bekken (os ilium) en hecht samen met de psoas aan op de trochanter minor van het dijbeen.
Deze twee spieren samen worden de iliopsoas genoemd. Ze liggen diep in de buikholte, vlak naast belangrijke organen en zenuwen, en zijn volledig omgeven door bindweefsel (fascia).
Wat doet de iliopsoas?
De iliopsoas is betrokken bij:
- Heupflexie (bijvoorbeeld je knie optillen tijdens het lopen)
- Rompstabilisatie (ondersteunen van je wervelkolom en bekken)
- Beweging en coördinatie (zoals draaien, bukken en opstaan)
- Ademhalingsvrijheid (via de invloed op het middenrif en de buikspanning)
Een gezonde, soepele iliopsoas zorgt voor een rechte houding, vrije beweging en innerlijke balans.
Klachten bij spanning of disbalans in de iliopsoas
Wanneer de iliopsoas gespannen, verkort of uit balans raakt, kun je last krijgen van:
- Lage rugpijn of stijve onderrug
- Heuppijn of bewegingsbeperking
- Bekkeninstabiliteit of scheefstand
- Ademhalingsproblemen (oppervlakkige ademhaling)
- Gevoel van zwaarte, stress of onrust in het lijf
- Problemen met zitten of lang staan
Langdurige stress, trauma, verkeerde houding of een zittende levensstijl kunnen allemaal bijdragen aan verkorting of verkramping van deze spiergroep.
De connectie met stress, fascia en het zenuwstelsel
De iliopsoas ligt op een kruispunt van lichaam en zenuwstelsel. Omdat hij omhuld is door fascia en in verbinding staat met belangrijke zenuwbanen, speelt hij een rol in hoe je lichaam stress en emotie fysiek opslaat.
Een gespannen iliopsoas kan bijdragen aan een voortdurende activatie van het autonome zenuwstelsel, waardoor je lijf in een soort vecht- of vluchtreactie blijft hangen. Dat kan zich uiten in:
- Moeilijk kunnen ontspannen
- Overprikkeling of vermoeidheid
- Onverklaarbare spanningsklachten
Door aandacht te geven aan deze spier via lichaamsgerichte therapie, ontstaat er ruimte voor ontspanning, herstel en emotionele regulatie.
Wat kun je doen om de iliopsoas gezond te houden?
Een gespannen iliopsoas laat zich niet forceren. Het vraagt om een zachte, bewuste aanpak:
- Beweging met aandacht (zoals wandelen, zachte yoga of somatische oefeningen)
- Ademhalingsoefeningen (die de buikspanning verminderen en het middenrif activeren)
- Therapie zoals Biodynamic Rebalancing, waarbij met zorg en aandacht gewerkt wordt aan ontspanning in het bindweefsel en de dieperliggende spierlagen
- Bewustwording van houding en het vermijden van langdurig zitten of asymmetrisch bewegen
Veelgestelde vragen over de iliopsoas
Is de psoas hetzelfde als de iliopsoas?
Niet helemaal. De psoas is onderdeel van de iliopsoas. De volledige spiergroep bestaat uit de psoas major en de iliacus samen.
Hoe weet ik of mijn iliopsoas gespannen is?
Symptomen zijn o.a. rugpijn, moeite met opstaan, oppervlakkige ademhaling, bekkenklachten of een gevoel van constante spanning in je buik of onderrug.
Kan ik de iliopsoas zelf stretchen?
Ja, maar met zorg. Vermijd forceren en kies voor milde stretches. In veel gevallen is ontspanning effectiever dan rekken.
Welke therapieën helpen bij een gespannen iliopsoas?
Lichaamsgerichte therapieën zoals Biodynamic Rebalancing, craniosacraaltherapie, somatische yoga of ademwerk kunnen veel betekenen.