Diep in de kern van je lichaam ligt een spier die niet alleen invloed heeft op je houding en beweging, maar ook op hoe je je voelt. De psoas spier – ook wel de “spier van de ziel” genoemd – is via het zenuwstelsel, het bekkengebied en het diafragma nauw verbonden met onze emoties.
Maar hoe beïnvloedt deze spier onze gemoedstoestand precies? En belangrijker nog: wat kun je doen als je merkt dat je spanning vasthoudt in dit gebied? In dit artikel duiken we in de fascinerende connectie tussen lichaam en geest, met de psoas als centraal punt.
De psoas: meer dan een heupbuiger
De psoas major loopt van de onderkant van je ruggenwervels (T12-L5) naar de binnenzijde van het dijbeen. Hij helpt je om je heupen te buigen, je benen op te tillen en je romp stabiel te houden.
Maar deze spier doet meer dan alleen bewegen. Door zijn ligging in het centrum van het lichaam, vlak bij het autonome zenuwstelsel, het middenrif en de bekkenorganen, speelt hij een sleutelrol in hoe je lichaam reageert op stress.
Hoe de psoas emotionele spanning vasthoudt
Wanneer je lichaam stress ervaart – of dat nu komt door werkdruk, een traumatische ervaring of aanhoudende zorgen – gaat je zenuwstelsel in de ‘vecht-of-vlucht’-stand. Hierbij spannen onder andere de psoas en het diafragma reflexmatig aan.
Zonder voldoende herstel of ontspanning blijft de psoas langdurig gespannen. Dit zorgt niet alleen voor fysieke klachten zoals lage rugpijn of heupproblemen, maar ook voor een gevoel van innerlijke onrust, benauwdheid of vermoeidheid. Je lichaam blijft als het ware ‘aan staan’, ook al is het gevaar al lang voorbij.
Sommige therapeuten beschrijven dit als een lichaamsgeheugen van stress of trauma, opgeslagen in de spier zelf.
Wat zegt de wetenschap over de psoas spier en emotioneel welzijn?
Hoewel er nog relatief weinig specifiek wetenschappelijk onderzoek is naar de psoas als emotionele drager, zijn er duidelijke aanwijzingen voor de nauwe relatie tussen het zenuwstelsel, de ademhaling en de diepe kernspieren.
In publicaties over het polyvagaal systeem (zoals van Dr. Stephen Porges) wordt uitgelegd hoe lichaamshouding en ademhaling invloed hebben op het parasympathische zenuwstelsel – het deel dat betrokken is bij rust, herstel en emotionele regulatie. Aangezien de psoas nauw verbonden is met het middenrif en de vaguszenuw doorkruist, speelt hij indirect een rol in hoe veilig en ontspannen iemand zich voelt.
Ook in traumatherapie (zoals beschreven in het werk van Peter Levine en Bessel van der Kolk) wordt lichaamswerk genoemd als essentieel onderdeel van emotionele heling. De psoas is hierin vaak een ‘verborgen spanningsbron’.
De rol van ademhaling bij het ontspannen van de psoas
Omdat de psoas zo dicht bij het middenrif ligt, beïnvloeden ze elkaar direct. Oppervlakkige ademhaling, zoals vaak voorkomt bij stress of angst, zorgt ervoor dat het middenrif beperkt beweegt. Hierdoor blijft ook de psoas gespannen.
Diepe buikademhaling of gerichte ademhalingsoefeningen kunnen helpen om de psoas indirect te ontspannen. Dit brengt rust in het zenuwstelsel en helpt je lichaam om uit de stressstand te komen.
Tip: Probeer dagelijks 5 minuten rustig door je neus in te ademen naar je onderbuik, met een lange, trage uitademing. Je zult merken dat je hele systeem tot rust komt.
Trauma en chronische stress: wat doet het met de psoas?
Mensen die een trauma hebben meegemaakt, ervaren vaak onverklaarbare lichamelijke klachten. De psoas kan hierbij een rol spelen. Als je lichaam bij een heftige gebeurtenis in de “bevriesreactie” terecht is gekomen, kan de psoas langdurig verkrampt blijven – zonder dat je je daarvan bewust bent.
Het gevolg? Een constant gevoel van spanning, onrust of emotionele instabiliteit, vaak zonder duidelijke aanleiding. In deze gevallen helpt praten alleen niet: het lichaam wil ook gehoord worden.
Welke therapieën richten zich op de psoas voor emotionele heling?
Er zijn verschillende lichaamsgerichte therapieën die zich – direct of indirect – richten op de ontspanning van de psoas en het vrijkomen van vastgezette spanning:
-
Myofasciale release
-
Somatic experiencing (Peter Levine)
-
TRE (Tension & Trauma Releasing Exercises)
-
Lichaamsgerichte ademtherapie
Deze benaderingen combineren aandacht, ademhaling, beweging en aanraking om spanning los te laten, zowel fysiek als emotioneel.
Hoe draagt een gezonde psoas bij aan emotioneel evenwicht?
Een ontspannen, beweeglijke psoas zorgt voor:
-
Betere lichaamshouding en diepe ademhaling
-
Meer rust in het zenuwstelsel
-
Minder fysieke stresssignalen
-
Verbeterde spijsvertering en energiedoorstroming
-
Een gevoel van stevigheid en vertrouwen in je lichaam
Het is geen toeval dat veel mensen zich na het loslaten van spanning in de psoas lichter, rustiger en emotioneel stabieler voelen.
Beweging als medicijn: psoasgerichte oefeningen bij angst en stress
Regelmatige lichaamsbeweging helpt het lichaam spanning af te voeren. Bewegingen die de heupen openen, het bekken mobiliseren en de buikspieren ontspannen, zijn bijzonder effectief bij psoas-gerelateerde stress.
Voorbeelden zijn:
-
Yin yoga houdingen zoals de butterfly of dragon pose
-
Langzame stretches met aandacht voor ademhaling
-
Biodynamische oefeningen waarbij het lichaam zacht beweegt en schudt
Belangrijk is om deze bewegingen rustig en met aandacht te doen – het doel is ontspanning, geen prestatie.
Samenvatting
De psoas is veel meer dan een spier: het is een brug tussen je lichaam en je emoties. Als deze spier gespannen of verkrampt is, voel je dat niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Gelukkig zijn er verschillende manieren om via ademhaling, beweging en therapie de psoas te ontspannen en zo meer innerlijke rust te ervaren.
Wil je je psoas beter leren kennen, klachten aanpakken of werken aan emotioneel evenwicht via lichaamsgerichte begeleiding? Op psoas.be vind je inspiratie, uitleg en begeleiding bij elke stap van je reis.